Hoe ontstaan Perianale Fistels (PF)
Over het algemeen wordt aangenomen dat, net als bij IBD (Inflammatory Bowel Disease), ook bij Perianale Fistels een immuniteitsprobleem de belangrijkste factor is voor het ontwikkelen van deze aandoening. Hoe PF ontstaat is niet echt bekend, hoogstwaarschijnlijk vindt het zijn oorzaak in een ontsteking van zweet en talgklieren in en rond de anus, grote en lekkende abcessen die uiteindelijk diepe gaten slaan rond de anus van de hond; wat vervolgens uitmondt in een gehele infectie van dat gebied, waarbij soms het slijmvlies van de anus en de endeldarm betrokken wordt. Chronische diarree en IBD zouden een aanleiding kunnen zijn tot het ontstaan van deze fistels waarbij de bacteriële infectie een secondair probleem is, maar ook een chronische ontsteking van de anaalklieren kan een bijkomende oorzaak zijn. Eveneens moet niet vergeten worden dat Perianale Fistels niet van buitenaf ontstaan maar vanuit de hond zelf, dus van binnenuit. PF is een erg pijnlijke, chronische en vaak moeilijk te behandelen aandoening, waarvan de prognose niet altijd heel erg goed is.
In principe kan iedere hond last krijgen van PF, hoewel overwegend de grotere rassen zoals verschillende Herdershondenrassen, Labradors en Retrievers vatbaar zijn. Maar vooral de Duitse Herders en de Zwitserse Witte Herders hebben de aanleg om PF te ontwikkelen, waarbij wordt gedacht dat de wijze van de staartaanzet en dracht van de staart één van de voornaamste redenen zou kunnen zijn. PF komt vooral voor bij al wat oudere honden en ook vaker bij reuen dan bij teven, maar ook zo nu en dan bij hele jonge honden.
Symptomen:
Diarree of constipatie
Extra inspanning bij het ontlasten
Verandering van kleur of geur van de ontlasting
Bloed in de ontlasting
Likken en bijten rond de anus
Gebied rond de anus wordt donkerder van kleur, is rood en/of gezwollen
Incontinentie
Lusteloosheid, verandering in gedrag van de hond
Gebrek aan eetlust, gewichtsverlies
Extreme pijn bij het opheffen van de staart
Diagnose
Het stellen van de diagnose vereist een uitgebreid onderzoek. Bij het lichamelijk onderzoek wordt snel duidelijk dat het om PF gaat, waarbij ook de binnenkant van de anus, het rectum en de anaalzakjes worden onderzocht om te kijken of deze bij de ontsteking betrokken zijn. Ook de lichamelijke geschiedenis van de hond wordt bekeken en onder lichte verdoving wordt een kleine hoeveelheid van het abnormale weefsel chirurgisch verwijderd en onderzocht om de diagnose te bevestigen.
Behandeling
PF is een chronische aandoening die vaak terug kan keren, soms na maanden of jaren. De ziekte kan bijna altijd onder controle gekregen worden met medicijnen. Hiervoor wordt het medicijn Cyclosporine gebruikt, eventueel in combinatie met een ander medicijn, Ketoconazol, zodat er minder Cyclosporine nodig zal zijn. Ook kan er gekozen worden voor een behandeling in combinatie met Prednison. Soms is een aanvullende antibioticumkuur nodig om de klachten tegen te gaan. Een enkele keer wordt er gekozen voor een operatieve behandeling, maar dat is alleen mogelijk als het aangetaste gebied niet te uitgebreid is en de fistels ter hoogte van de anaalzakjes zitten. We spreken dan ook wel van een anaalklierprobleem en de anaalzakjes worden operatief verwijderd. Ook een combinatie van een operatieve behandeling en een medicamenteuze therapie is in sommige gevallen een optie. Betreft het echter puur een immuun problematiek en bevinden de fistels zich ver verwijderd van de anaalzakjes, dan is de prognose van een chirurgische ingreep matig tot slecht en zal er over het algemeen gekozen worden voor een medicamenteuze behandeling.
Perianale Fistels en het MDR1 Gendefect
Wat is het MDR1 Gendefect
Het MDR1-gen zorgt voor de productie van P-glycoproteïne, een stof die ervoor moet zorgen dat allerlei toxische stoffen slechts in geringe concentraties in de hersencellen kunnen voorkomen. Honden met een MDR1 gendefect kunnen de stof P-glycoproteïne niet maken, waardoor bepaalde stoffen die voor komen in een aantal medicijnen niet uit de hersencellen geweerd kunnen worden. Hierdoor wordt de concentratie van deze stoffen in de hersencellen zo hoog dat ze giftig kunnen worden en voor problemen zorgen.
* Gezond: twee normale MDR1 allelen (+ / +)
Geen overgevoeligheid voor bepaalde geneesmiddelen.
* Drager: een normaal en een defect MDR1 allel (+ / -)
Kan de medicijnovergevoeligheid wel doorgeven aan zijn/haar nakomelingen, maar hebben zelf geen last van medicijnovergevoeligheid.
* Lijder: twee defecte MDR1 allelen (- / -)
Deze dieren hebben een overgevoeligheid voor een aantal medicijnen en kunnen ernstig ziek worden en zelfs komen te overlijden bij het innemen van deze medicijnen.
Een dubbel probleem
Ons ras behoort bij de risicorassen voor het eventueel drager zijn of hebben van het MDR1 gendefect. We weten inmiddels dat we dragers en lijders in onze populatie hebben. Krijgen we nu te maken met Perianale Fistels en het betreft dan ook nog eens een lijder van het MDR1 gen defect, dus een hond met de uitslag MDR1 -/-, dan krijgen we te kampen met een dubbel en zeer ernstig probleem. De medicijnen die gebruikt worden bij de behandeling van PF behoren tot de lijst met medicijnen die ernstige problemen kunnen veroorzaken bij de lijder van het MDR1 gen defect. Veel andere opties om PF onder controle te krijgen zijn er niet en homeopathische behandeling is over het algemeen maar zelden effectief.
Mocht de hond met PF niet getest zijn op MDR1 dan is het testen van de hond het eerste wat er gedaan moet worden. Krijgt de hond een MDR1 +/+ , of MDR1 +/- uitslag dan is er niets aan de hand en kan de hond (dus ook de drager!) goed behandeld worden met de bestaande medicijnen.
Prognose
Hoe sneller Perianale Fistels ontdekt en behandeld worden hoe beter de prognose zal zijn. Helaas is het een ernstige en hardnekkige ziekte die, hoewel in eerste instantie succesvol is behandeld, uiteindelijk toch weer kan terugkeren. Bij ernstige gevallen en/of bij een chirurgische ingreep kan een blijvende incontinentie en vorming van littekenweefsel ontstaan. In het ergste geval zal de hond een leven lang medicijnen moeten krijgen, wat vaak een dure kwestie is.
Gebruikte literatuur:
AID en PF -Dierenkliniek Causus.
IBD & PF Veterinary Services Department,
PF, Drs. Foster & Smith-Inc.
Dierenartsenbibliotheek – Dr. A. Westerhuis.